آرامش

ششم: دل سوزی!

این هم از فریب‌های نفسانی است که به خیال دلسوزی می‌گوید: بیچاره فلانی، برایش غمگین شدم که چنین کاری از او سرزد. و با این شکل غیبت می‌کند. در حالی که می‌توانست بدون اسم و رسم هم برای کسی دلسوزی کند و چه بسا شیطان او را در این ورطه می‌اندازد تا ثواب غم و رحمت خواص را باطل کند.

هفتم: خشم و غضب؛

و چه بسا بسیاری از ما این خشم را عذری برای غیبت خود می‌دانیم و فریب می‌خوریم.

هشتم: اظهار شگفتی!

این مورد نیز از کلک‌بازی‌های نفس است که عیبی را از فردی در جمعی می‌گوید، به این گونه که: عجب از فلانی مرتکب چنین کاری شد!

نهم: حسادت.

منبع :راه کارهای دوری از گناه سلسله مباحث غیبت و تهمت، صفحه 17، عزیزالله حیدری

پنجم: همراهی دیگران و یاری رساندن آن‌ها در سخن؛

این هم انگیزه‌ای بسیار قبیح است؛ چون می‌ترسد که دوستانش از او ناراحت شوند، پس با آن ها در ذکر عیوب دیگران مساعدت می‌کند که از ضعف شخصیت خبر می‌دهد.

شهید رجائی می‌گفت:

خواهی نشوی رسوا            همرنگ حقیقت شو!

منبع :راه کارهای دوری از گناه سلسله مباحث غیبت و تهمت، صفحه 16، عزیزالله حیدری

چهارم: تبرئه و تزکیه خود؛ یعنی می‌گوید فلانی کار زشت را انجام داده یا فلان کاره است و مقصودش این است که خود را منزه نشان دهد، ریشه این کار، خود‌کوچک‌بینی و آلودگی باطن است.

داستان_های_اخلاقی

در حکایات زمان پیامبر(ص) آمده است:

مردی از برابر محلی عبور کرد و یکی از بین جمع گفت: من به خاطر خدا دشمن این مرد عابر هستم!

آن گروه گفتند: حرف بدی زدی و به او خبر دادند. آن مرد قضاوت را نزد پیامبر(ص) کشانید و پیامبر(ص) از غیبت کننده پرسید: چرا با او دشمنی می‌کنی؟ گفت من همسایۀ اویم و از حالش آگاهم، به خدا قسم ندیدم که جز نماز واجب، نماز دیگری بگزارد!

و در ادامه از انجام روزه (فقط در ماه رمضان) و انفاق واجب او! نیز انتقاد کرد و مرد غیبت شده در توضیح فقط گفت: آیا وظیفه را خوب انجام نداده‌ام؟

پیامبر(ص) به مرد انتقاد کننده فرمود: بر خیز که شاید او از تو بهتر باشد.

منبع:راه کارهای دوری از گناه سلسله مباحث غیبت و تهمت، صفحه 16، عزیزالله حیدری

فخر فروشی و مباهات، یعنی فرد با غیبت دیگری که می‌گوید فلانی چیزی بارش نیست، می‌خواهد بگوید که من برترم و پشت این کار، پرده‌ی سیاه تکبر و حسودی و شعله خشم آویخته است.

منبع:راه کارهای دوری از گناه سلسله مباحث غیبت و تهمت، صفحه 15، عزیزالله حیدری