چهار مرحله موت
بنی آدم ، عملش خالص نمی شود، مگر آنکه چهار مرحله موت را طی کند:
1- مُتْ بِالْاِرادَةِ تَحَْیی بِالطَّبیعَة (مفاتیح الغیب)
یعنی آن اراده ی حیوانیت را اماته کن و بمیران، تا نجات پیدا کنی زنده شوی! این مرگ که در ابتدا رخ می دهد، «موت ابیض» است.
حالا معلوم نیست که من یک انسانی زنده باشم؛ من اصلا با نفسم که مثل یک گوسفند پرواری است، زندگی میکنم! هرچه او می گوید، اطاعت میکنم!
ولی بیا و انبار شاه را پر نکن! یعنی اهل پرخوری نباش! رفقا؛ حتی المقدور زیاد به مهمانی نروید! اگر می روید مقرراتی باشید و بگویید: ما باید ساعت مشخصی بیاییم و ساعت معینی هم برویم.
آخریکی از آداب نمازشب این است که تو در طول روز، خودت را خسته نکرده باشی، معصیت نکرده باشی. وقتی هم می خواهی بخوابی، قدری انبارشاه را کم بگیرآقا! خورشت قیمه، کباب و مرغ و امثال اینها، دیگر حالی برای نماز شب نمی گذارد! با زیاد خوردن، دیگر خیال تهجد راهم نکن! مگر شیطان بیاید من را صدا کند، وگرنه رحمان که صدا نمی کند! شکم که پرشد، قشنگ میخوابی!
پس توجه داشته باشید که باید مقدمات را فراهم کنید. البته نه اینکه ریاضت متصوفه را بکشید خیر؛ ولی باید مراقبت کنید که سنگین نشوید! یکبارمن به آقای دکتر واثقی گفتم: آقای دکتر شما شب چه می خورید؟ گفت: «من شبها یک دانه کمپوت سیب یا گلابی می خورم و راحت می خوابم».
ولی شما، اولا حسابی غذا می خورید و بعد هم تا نیمه ی شب بیداریدا لذا نوعا اهل این معنا نیستید.
