آرامش

چرا روز شهادت امام حسین (ع) و یارانش را عاشورا گفته اند؟

بیشتر اهل لغت این تصور را دارند که چون عشر و عاشر از یک ریشه اند و واقعه کربلا هم در دهم ماه محرم اتفاق افتاده پس عاشورا یعنی دهم محرم. همین طور تاسوعا. اما نظر دیگری هم هست
‏اما این معنا به دلایلی اشتباه است:

1- آیا واژه عاشورا برای دهم ماه‌های دیگر نیز بکار می‌رود؟
یا این مفهوم مختص دهم ماه محرم است؟

2- آیا اگر امام حسین مثلا در یازدهم محرم شهید می شد آنگاه تاسوعا با عاشورا عوض می شد و عاشورا واژه دیگری داشت؟

‏3- آیا قبل از این واقعه به دهم محرم عاشورا و نهم محرم تاسوعا گفته می شده است؟
در هیچ منبعی حداقل در مورد تاسوعا چنین چیزی وجود ندارد.

4- در ریاضی اعداد قاعده خود را دارند و هر قاعده ای که بر شمارش اعداد حکم کند بر سلسله اعداد هم حاکم خواهد بود.

اعداد بر خلاف کلمات ‏استثناپذیر نیستند.
مثلا در کلام عرب اعداد این گونه شمارش می شوند:
اول –ثانی- ثالث- رابع …. و یا اولا –ثانیا- ثالثا- رابعا و… چنانچه تاسوعا و عاشورا در زمره اعداد باشند باید قاعده پذیر باشند. یعنی باید بتوان بقیه اعداد را هم به همان سیاق تلفظ نمود مثل ثامونا – سابوعا

‏اما می بینیم که بقیه اعداد از این قاعده پیروی نمی کنند.
لذا نمی توانیم دلیلی داشته باشیم که تاسوعا و عاشورا عدد هستند تا از قاعده شمارش پیروی کنند. و این دو روز هیچ ربطی به اعداد ندارد بلکه معنای دیگری دارند.

? ‏عِشر (به کسر عین) و عِشرت, به معنای معاشرت و مصاحبت است. مُعاشر (به ضم میم) یعنی مصاحب و عاشر اسم فاعل عشر است که خودش ثلاثی مجرد اسم مصدر عشرت می باشد .

خداوند متعال می فرماید:
وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (نسا 19) - با زنان آن گونه که شایسته آنان است معاشرت کنید.

‏عشیر یعنی همدم و رفیق
وَ لَبِئْسَ الْعَشِیرُ (حج13) - چه بد دوستی انتخاب کرده اند و چه بد معاشر و رفیقی است.
العاشور از ریشه عِشر به کسی گفته می شود که معاشرت خصلت او باشد.
العاشوراء جایی که میل به معاشرت و رفاقت و مصاحبت نمایان می شود و افراد میل معاشرت خود را به کسی که ‏مورد نظر است عرضه می‌کنند.

✅ و عاشوراء مبالغه است از میل به معاشرت. یعنی روزی که میل معاشرت و رفاقت با امام به شدت بالا می رود.

با خارج شدن عاشورا از سلسله اعداد،عدد بودن تاسوعا نیز مورد تردید قرار می گیرد و معنی نهم را از دست می دهد.

? اتسع (به فتح الف) یعنی گروهها 9 نفره شدند.

‏اما اِتسع (به کسر الف) یعنی وسعت پیدا کرد- گشاد شد- فراخ گردید.

اِتساع یعنی گسترده شدن – گشاد شدن
– بالا رفتن ظرفیت.
اتساع شرائین ؛ یعنی رگ ها گشاد شدند و ظرفیت شان برای عبور خون زیاد باشد.
التاسوع چیزی که فراخی و گستردگی و ظرفیتش زیاد باشد.

‏و بالاخره التاسوعا یعنی جایی که بتوان ظرفیت را بالا برد و فراخی ایجاد کرد.

✅ و تاسوعا این معنی را پیدا می کند: روزی که ظرفیت بالا می رود و در سینه ها فراخی ایجاد می شود و به جای تنگی, وسعت می یابد.

? ‏این 2 نام از ابداعات امام سجاد است و اگر در بعضی از روایات پیامبراکرم از کلمه عاشورا، بجز واقعه کربلا روایاتی گفته شده است، اکثرا جعلیات بنی امیه برای کم کردن اثرات عاشورای امام حسین است.
اما در مورد تاسوعا تقریبا نداریم که قبل از امام سجاد لغت تاسوعا بکار برده شده باشد.