آرامش

عصر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود، روزی آن حضرت وارد مسجد شد ناگاه دید گروهی در اطراف شخصی حلقه زده اند و به گفتار او گوش فرا داده اند، پیامبر (صلی الله علیه و آله)، از آنها پرسید: این شخصیت کیست؟  

شخصی گفت: این شخص، (علامه) است  

پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: علامه یعنی چه؟  

گفتند: علامه کسی است که از همه بیشتر به نسبتها عرب و رخدادهای بین انسانها، آگاهی دارد و حوادث دوران جاهلیت و اشعار مردم آن عصر را می‌داند.  

پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: (این گونه علم، نه برای آن کسی که آن را نمی داند زیانبخش است و نه برای آنکه آن را می‌داند سودمند است، سپس فرمود:  

انما العلم ثلاثة: آیه محکمة، او فریضة عادلة اوسنة قائمة و ما خلاهن فهو فضل.  

یعنی: (علم سودمند و علم شرع بر سه گونه است.  

۱- اصول عقائد (که براهین آیات روشن قران، بیانگر است. )  

۲- علم اخلاق (که مرکب از لشگر عقل و جهل است و بر انسان واجب است لشگر عقل را بپذیرد و از لشگر جهل، عدول و دوری کند).  

۳- احکام شریعت و مسائل حلال و حرام و غیر از این سه علم، زیادی است). 

(توضیح اینکه: علوم اصلی که بر همه مسلمانان، آموختن آن لازم است و در رابطه با دین و معاد، سودمند است، همان سه علم مذکور است، اما بقیه علوم اگر زیانبار باشند (مثل علم سحر و شعبده و طلسمات)، زیادی است و اگر مفید باشند مانند علم طب و کشاورزی و …، برگشتش به همان علوم سه گانه است.  

و یا اینکه منظور از واژه (فضل) در حدیث فوق، یکنوع استحباب باشد، ولی آموختن آن سه علم، واجب است و کسی که از آن سه علم بهره ندارد، علمهای دیگر برای او بی فایده است). 
اصول کافی،کتاب فضل العلم - باب النوادر، حدیث ۴، ص ۴۸، ج ۱.
داستان های اصول کافی