ده صفت نادان
پيامبر_اکرم (ص)
صِفةُ الْجاهِلِ أنْ يظْلِم منْ خالطهُ و يتعدّى على منْ هُو دُونهُ و يتطاول على منْ هُو فوْقهُ كلامُهُ بِغيْرِ تدبُّرٍ إِنْ تكلّم أثِم و إِنْ سكت سها و إِنْ عرضتْ لهُ فِتْنةٌ سارع إِليْها فأرْدتْهُ و إِنْ رأى فضِيلةً أعْرض و أبْطأ عنْها لا يخافُ ذُنُوبهُ الْقدِيمة و لا يرْتدِعُ فِيما بقِي مِنْ عُمُرِهِ مِن الذُّنُوبِ يتوانى عنِ الْبِرِّ و يُبْطِئُ عنْهُ غيْر مُكْترِثٍ لِما فاتهُ مِنْ ذلِك أوْ ضيّعهُ فتِلْك عشْرُ خِصالٍ مِنْ صِفةِ الْجاهِلِ الّذِي حُرِم الْعقْل.
صفت نادان اين است كه:
۱- با هر كس معاشرت نمايد به او ستم كند.
۲- بر آن كه زير دست اوست تجاوز نمايد.
۳- بر آن كه بالا دست اوست گستاخى كند.
۳- گفتارش از روى فكر و انديشه نيست.
۴- چون سخن گويد گناهكار شود.
۵- چون خاموشى گزيند غافل گردد.
۶- اگر با فتنه اى مواجه شود به سويش مى شتابد و در دست آن هلاك مى گردد.
۷- چون فضيلتى بيند از آن رخ بتابد و كندى گيرد.
۸- از گناهان گذشته اش باكى ندارد و در باقى مانده عمرش دست از گناه برندارد.
۹- از كار نيك سستى نمايد و در انجام آن كند باشد.
۱۰- نسبت به آنچه از دست داده يا ضايع ساخته بى اعتناست.
پس اين ده صفت از صفات نادان است كه از عقل بى نصيب مى باشد.
منبع :تحف العقول؛ صفحه ۳۷